Anne sütü bebeğin 6. aya kadar tüm ihtiyacını karşılarken 6-12 ayda yarısını, 12. aydan itibarense %30’ unu karşılar. Bebeğin besin ihtiyacının tamamını karşılamak için anne sütüne ilave olarak verilen besinlere de ek gıda denir.
İçindekiler
Bebek ilk 6 ay sadece anne sütüyle beslenilmelidir. İlk 6 aydan sonra ise bebek uygun ek gıdalar hazır hâle gelmiş olur.
6- 12 aylık dönemde bebeğinizin ek gıdalarla tanışması ve beslenme alışkanlığı kazanması açısından çok önemlidir. Ancak her bebek farklı gelişimsel özellikler taşıdığından bebeğin ek gıdaya hazır olma belirtilerine göre hareket etmelisiniz.
BEBEĞİN EK GIDAYA GEÇİŞ İÇİN HAZIR OLDUĞUNU NASIL ANLARIZ?
Bebekler genellikle doğumdan 6 ay sonra ek gıdalara geçiş için hazır hâle gelir. Bebeğinize 6 aydan önce yiyecek verirseniz diliyle yiyeceği itip almak istemeyecektir. Bu ek gıda için hazır olmadığının göstergesidir.
Bebeğiniz ek gıdaya geçmek için hazır olduğuna dair belirtiler gösterecektir. Bunları şöyle sıralayabiliriz:
- Yiyecek verdiğinizde artık diliyle itip çıkarmaya çalışmaz,
- Ellerini, eşyaları sürekli ağzına götürmeye başlaması,
- Doğum kilosunun yaklaşık olarak iki katına ulaşmış olması,
- Yiyeceklere ağzını açması, siz yemek yerken sizle ilgilenmesi,
- Yemek yiyebilecek hâlde oturabilmeye başlaması,
- Baş kontrolünü sağlayabilmesi,
- Yemek gördüğünde ağız hareketleri yapması,
- Anne sütü almış olmasına rağmen size aç olduğunu hissettirmesi.
EK GIDALARA ERKEN BAŞLAMANIN SAKINCALARI NELERDİR?
- Ek gıdaya erken başlamışsanız alması gereken yeterli anne sütünü alamaz. Bu yüzden de büyüme ve gelişmesi olumsuz etkilenir.
- Besin alerjilerinin görülme olasılığı artar.
- Henüz sindirim sistemi tam gelişmediğinden bebeğinize çok fazla yüklenmiş olursunuz.
- Anne sütünü az alacağından anne sütünün koruyuculuğundan tam faydalanamamış olur ve bebeğinizin hastalanma riski artar.
Ek gıdalara erken başlamanın sakıncaları olduğu gibi geç başlamanın da birçok sakıncası vardır.
EK GIDALARA GEÇ BAŞLAMANIN SAKINCALARI NELERDİR?
- Bebeğin çiğneme-yutma koordinasyonu kurabilmesi gecikir.
- Yalnızca anne sütü artık yeterli olmayacağından büyüme ve gelişmesi olumsuz etkilenir.
- Yeni tatları alabilme ve farklı yapıdaki yiyeceklere alışabilmesi gecikir.
- Anne sütü artık yeterli gelemeyeceğinden çeşitli mineral eksiklikleri görülür.
- Malnütrisyon sıklığı artar.
BEBEKLERDE EK GIDAYA GEÇİŞ LİSTESİ
Bebeğin sağlığının korunması ve sürdürülmesini sağlamak için ek gıdaların ihtiyaca göre uygun kalitede, güvenli, temiz, besleyici, yeterli miktarda olması gerekmektedir.
Haftada 2-3 yeni ek gıdaya başlanmalıdır. Bu gıdaların sonradan herhangi bir alerjik durum oluşturup oluşturmadığı kontrol edilmelidir.
Ek gıdalara başlanırken birer çay kaşığı olacak şekilde başlanmalıdır. Giderek çeşitleri arttırılır ve miktarları da çoğaltılır.
Birden fazla tamamlayıcı besin aynı gün bebeğe verilmemelidir.
- 6. ayda ek gıda olarak öncelikle kendi hazırladığımız meyve ve sebze sularıyla başlanmalıdır. Bunların yanı sıra yoğurt da 6. ayda verilmeye başlanmalıdır. Bebeğe verdiğimiz yoğurdu günlük olarak pastörize süt ile kendimiz mayalamalıyız.
- Meyve- sebze sularına ve yoğurda alışan bebeğe 7. ayda artık daha yoğun ve pütürlü olan meyve ve sebze püreleri verilmelidir. Bu pürelerin gaz yapmayacak yiyeceklerden yapılmasına özen göstermeliyiz.
- 8. ayda bebeğin demir ihtiyacı artmış olacağından sebze çorbalarına başlamalıyız. Hazırlayacağınız çorbalarda havuç, patates, ıspanak, kabak gibi sebzelere öncelik verebilirsiniz. Ayrıca hazırlayacağınız çorbanın içerisine her öğün için bir çorba kaşığı kadar yağsız dana kıyması ilave edebilirsiniz. 8. ayda başlayacağımız bir diğer gıda ise pişmiş yumurta sarısıdır. Yumurta sarısına 1/8’ i verilerek başlanmalıdır.
- 9. ayda bebeğinize başlatabileceğiniz ek gıda peynirdir. Peynir tuzsuz olmalıdır. Yeni başlarken kibrit kutusunun ¼’ü kadar peynir bebeğiniz için yeterli olacaktır.
- 10. aydan itibaren bebek et yemeye başlayabilir. Öncelikle köfte olarak hazırladığınız dana etiyle başlamanızı öneririz. Bunun yanında balık eti, tavuk eti, hindi eti de beslenmemize artık eklenmelidir.
- 10. Aydan sonra bebek aile ile sofraya oturup yiyebilecek hâle, sindirim sistemine erişmiştir. Artık sizinle yiyeceklerden tatmaya başlayabilir.
BEBEĞİN BİR GIDAYA ALERJİSİ OLDUĞUNU NASIL ANLARIZ?
Bebeğiniz yeni tanıştığı bir besini yedikten sonra ona alerjisi varsa muhtemelen birkaç saat içinde bunu belli eder. Ancak belirtiler bazen birkaç gün sonra da ortaya çıkabilir.
Belirtiler kendini genellikle ciltte kaşıntı, karın ağrısı, ciltte kabarıklık ve döküntü olarak kendini gösterir. Bazense nefes darlığı, hırıltılı solunum, dilde şişme, yüzde şişme, ishal, kurdeşen, kusma gibi daha ciddi belirtilerle karşılaşabiliriz. Bu belirtilerle karşılaşmamız hâlinde hemen acil servise başvurulmalıdır.
BEBEKTE EK GIDAYA BAŞLANIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKİLENLER
- Her yeni gıdaya tek tek başlanmalı ve çok az miktarda verilmelidir.
- Tamamlayıcı besinler biberon vs. ile değil kaşık kullanılarak verilmelidir.
- Bebeğin ilk kez deneyeceği besin bebeğe açken verilmelidir.
- Bebek bir besini almak istemiyorsa zorlanmamalıdır. Birkaç gün bekledikten sonra tekrar yedirmeyi denemeliyiz.
- Ek gıdalara tek öğün olarak başlanmalıdır.
- Bebeğe verilecek besinlerin protein, çinko, demir, D vitamini, A vitamini yönünden zengin olmasına özen gösterilmelidir.
- Hazırlanmış olan ek gıda 2 saat içerisinde verilmeli daha fazla bekletilmemelidir.
- Hazırlanan besinlere tuz ve şeker eklenmemelidir.
- Bebek beslenirken acele edilmemelidir.
BEBEKTE EK GIDAYA GEÇERKEN VERİLMEMESİ GEREKEN BESİNLER
Bebek ek gıdaya geçerken meyve ve sebzelerin yeri evet çok büyüktür ancak bazıları bunların dışında kalır. Örneğin; çilek, kiraz, portakal alerji riski yüksek olanlardan bazıları olduğu için bunların verilmesi önerilmez.
İnek sütü hazmedilmesi zor olduğundan dolayı 1 yaşına kadar bebeğe verilmemesi gereken besinler içindedir.
Verilmemesi gerekilen diğer besinleri şöyle sıralayabiliriz:
- Bal,
- Patlıcan,
- Çay, bitki çayı,
- Çikolata, kakao,
- Kafein içeren gıdalar,
- Fındık, fıstık gibi kuruyemişler,
- İşlenmiş hazır gıdalar,
- Turşu,
- Salam, sucuk gibi şarküteri ürünleri,
- Tatlandırıcı içeren gıdalar,
- Soya, yer fıstığı gibi alerji yapma olasılığı daha yüksek gıdalar.
