Nadir görülen hastalıklar arasında olan Cushing sendromu, vücutta aşırı miktarda kortizol hormonu üretimi sonucunda ortaya çıkar. Kadınlarda erkeklere oranla daha fazla görülür. Itsenko-Cushing sendromu, hiperadrenokortisizm veya hiperkortisizm Cushing sendromunun diğer adlarıdır. Zamanında müdahale edilmediğinde çok ciddi sonuçlar doğurabilir hatta ölümle sonuçlanabilir.
İçindekiler
Harvey Williams Cushing tarafından keşfedilen Cushing sendromuna gelin yakından bakalım.
Cushing Sendromu Nedir?
Cushing sendromu, “kortizol” hormonu seviyesinin normalden yüksek olmasına bağlı gelişen bir hastalıktır. Böbrek üstü bezlerinden salgılanan kortizolun pek çok doku üzerinde etkisi bulunur ve yaşam için gereklidir. Ancak kortizol her ne kadar yaşamın devam etmesi için çok gerekli olsa da, bu hormonun vücutta ihtiyaç duyulandan fazla bulunması Cushing sendromu gibi sorunlara neden olmaktadır.
Cushing sendromunda kalıcı diabetes mellitus ortaya çıkar. Hastaların birçoğu enfeksiyon nedeniyle kaybedilir. Kemiklerdeki protein kaybı sonucunda kemik kırıkları ve osteoporoz, kaslardaki protein kaybında güçsüzlük oluşur.
Cushing Sendromunun Nedenleri Nelerdir?
Cushing sendromunun en sık sebebi başka hastalıklar nedeniyle dışarıdan yüksek dozlarda kortizol içeren ilaçların kullanılmasıdır.
Cushing sendromunun vücudun kendinden kaynaklanması ise adrenal korteksteki bir tümöre ya da hiperplaziye bağlı gelişir.
Cushing Sendromunun Belirti ve Bulguları Nelerdir?
- En yaygın belirti kilo artışıdır (özellikle gövdede belirgindir)
- Yağ dokusu birikintileri oluşur. Bunların yüzde birikmesi ile aydede yüzü görünümü, omuzlar arasında birikmesi sonucu bufalo kamburu durumu görülür
- Hipertansiyon
- Hafıza problemleri
- Dikkat ve konsantrasyon kaybı
- Huzursuzluk
- Çocuklarda büyümede yavaşlama
- Uykusuzluk
- Halsizlik
- Baş ağrısı
- Depresif ruh hali
- Duygusal kontrol kaybı
- Sivilcelerde artış
- Yüzde kızarıklık
- Kemik erimesi
- Kemiklerde kolay kırılma
- Fazla susama
- Sık idrara çıkma
- Kan şekeri seviyelerinde yükseklik
- Aşırı kilo artışı
- Tekrarlayan enfeksiyonlar
- Ciltte incelme ve kolay morarma
- Karın, kalçalar, göğüsler ve kollarda pembe veya mor renkte çatlaklar
- Yara ve enfeksiyonların iyileşmesinde gecikme
- Kadınlarda aşırı tüylenme
- Adet düzensizliği
- Cinsel istekte azalma
- Erkeklerde erektil fonksiyon kaybı
- Doğurganlıkta azalma görülebilir.
Cushing Sendromu Tanısı Nasıl Konulur?
Düşük doz deksametazon supresyon testi (adrenal bezin ACTH’ a olan cevabını ölçmek için kullanılan bir testtir) yapılır.
ACTH düzeyine bakılır.
Hipofiz MR yöntemiyle görüntülenir.
ACTH ektopik kaynağının araştırılması için oktreotid sintigrafisi (tümör ve metastazların görüntülenmesine yarayan özel bir nükleer tıp görüntüleme yöntemidir) yapılır, eritrosit ve hemoglobin seviyesine bakılır.
Cushing Sendromu Tedavisi
- Cushing sendromu tedavisinde tıbbi ve cerrahi tedavi uygulanır. Bu tedavilerde hedef, vücuttaki yüksek kortizol seviyesini düşürmektir.
- Hastalığın nedeni kortizol içeren ilaçların uzun süreli kullanılması ise doktorunuz bir süre boyunca ilacın dozajını azaltmayı düşünebilir.
- Nedeni eğer tümör ise tümörün cerrahi olarak çıkarılması gerekir.
Cushing Sendromu Kimlerde Sık Görülür?
-Cushing sendromu kadınlarda, obezitelerde ve kontrol altında olmayan yüksek tansiyon ile tip 2 diyabet hastalarında daha sık görülür.
Cushing Sendromu İçin Hangi Doktora Başvurulmalıdır?
-Cushing sendromunun tanı ve tedavisi için Endokrinoloji bölümüne gidilmelidir.
İyatrojenik Cushing Sendromu Nedir?
-Başka hastalıklar sebebiyle uzun süre yüksek dozlarda kortizol içeren ilaçların kullanılması sonucu oluşan Cushing sendromuna, İyatrojenik Cushing sendromu denir.
Cushing Sendromunda Nasıl Beslenilmelidir?
-Cushing sendromunda beslenme alışkanlıkları büyük önem taşımaktadır.
Hastalık nedeniyle alınan fazla kiloların azaltılabilmesi için besleyici, sağlıklı ve az kalorili besinler tüketilmelidir.
Kemiklerin güçlenmesi adına kalsiyumdan zengin besinler tüketilmeli ve yeterince D vitamini alınmaya çalışılmalıdır.
Fazla sodyum alımından kaçınılmalıdır. Yemekler tuzsuz yenmelidir.
Yağlı ve şekerli gıdalardan uzak durarak lif yönünden zengin sebze ve meyve ağırlıklı beslenilmelidir.
Cushing hastalığı bulaşıcı mıdır?
-Cushing sendromu hiçbir yolla bulaşmaz.
