Kızıl hastalığı, prodromal belirtilerle beraber dilin çilek görünümü almasıyla karakterize bir enfeksiyon hastalığıdır. Çoğunlukla 3- 7 yaş aralığındaki çocuklarda görülür. Yetişkinlerin de hastalığa yakalanması mümkündür. Kızıl adını genellikle hastanın vücudunda, özellikle yüz, dil, koltuk altları ve kasık bölgesinde kırmızı lekeler oluşturmasından alır.
İçindekiler
Kızıl Hastalığı Etkeni ve Bulaşma Yolları
Etkeni, A grubu beta hemolitik streptokoklar adı verilen bir grup bakteridir.
Hastalığın kaynağı hasta olan insanların burun, ağız, boğaz salgıları ve derideki yaralarıdır.
Kızılda bulaşma; salgılarla direkt temasla, hava ve damlacık (solunum) yoluyla, yaralarla, hasta ile temas etmiş eşyalarla olur. Bunlarla birlikte, kızılda görülen cilt döküntülerine dokunmak bulaşa neden olmaz. Çünkü bu döküntüler bakterinin kendisinin değil, salgıladığı toksinin bir sonucudur.
Kızıl Hastalığı Belirtileri
Kızılın belirtileri genellikle bakterinin vücuda girmesinden 1- 4 gün sonra ortaya çıkar. Kızıl hastalığında görülen genel belirtiler şunlardır;
- Yüksek ateş ( 38 °C ila 40 °C)
- Kırgınlık,
- Bulantı,
- Boğaz ağrısı,
- Baş ağrısı,
- Kızarıklıklar oluşması, normalden kırmızı yüz,
- Karın ağrısı,
- İştah kaybı,
- Yutma güçlüğü,
- Spesifik belirtisi olan dilin önce beyaz sonra da kırmızı çilek görünümünü alması,
- Pastia çizgileri (Kılcal damarlardan kan sızıntısına bağlı olarak koltuk altı, dirsek ve dizlerde ortaya çıkan koyu kırmızı renkli buruşmalar),
- Kriptik tonsilit (Kırmızı üzerine beyaz veya sarı renkli yamaların bulunduğu ağrılı ve şiş bademcikler).
Kızılda deri döküntüleri eritem tarzdadır, sıktır ve elle basarsak solar. Döküntüler boyunda başlar sonrasında yüz ve gövdeye yayılır. Bu döküntüler tüm vücutta görülür. Döküntüler deri kırmızı boyayla boyanmış gibi bir görünüm alır.
Ağır vakalarda purpura ve peteşiler vardır. Döküntüyle beraber kaşıntı artar. Döküntüler ilk başladığı yerden başlayarak söner. Cilt bazen kızıl için tipik belirti olan büyük deri parçaları şeklinde soyulur. Soyulan deride streptokok bulunmaz.
Kızıl Hastalığı Tanısı
Kızıl 2 yaşın altında ve 30 yaşın üzerinde pek görülmez. Tanı için ilk olarak hastada kızıl belirtileri olup olmadığını anlamak için doktor detaylı bir fiziksel muayene yapar. Muayene sırasında, hastanın dilini, boğazını ve bademciklerini kontrol eder. Ayrıca şişmiş lenf düğümlerini arar ve döküntülerin görünüm ve dokusunu inceler.
Fizik muayene sonrası, doktor kızıl hastalığının varlığından şüphelenirse, boğaz kültürü isteyebilir. Laboratuvar bulgusu olarak boğaz kültüründe streptokok ürer. Lökositoz, ASO yüksek; CRP pozitif gibi bulgularla tanı konur. Kızıl teşhisi için Dicktesti yapılır.
Dick testi kızıl etkenine karşı kişinin duyarlığını belirlemede kullanılan bir deri içi testidir.
Kızıl Hastalığı Tedavisi ve Bakımı
- Kızıl hastalığı tedavisinde doktor önerisiyle antibiyotik kullanımı,
- Yatak istirahati,
- Ateş kontrolü,
- Vücutta sıvı açığı oluşmaması için bol bol su içmek,
- Acılı, baharatlı yiyeceklerden kaçınılarak sulu ve yumuşak gıdalarla beslenmek önemlidir.
- Doktor önerisiyle boğaz ağrısını hafifletmek ve ateşi düşürmek için başka ilaçlar da kullanılabilir.
Kızıl Hastalığı Komplikasyonları
Kızıl genellikle hiçbir soruna yol açmadan normal evrimini tamamlayarak 10 ila 2 hafta içerisinde iyileşir. Tedaviye geç kalınırsa böbrek iltihabı, ortakulak iltihabı, romatizma gibi ikincil enfeksiyonlar yapar.
Gebelikte Kızıl Hastalığı
Gebelikte kızıl geçirilmesi, ölü doğum, düşük, bebekte sağırlık, körlük, mikrosefali, zeka geriliği, kalp yetmezliği gibi ciddi komplikasyonlara neden olmaktadır.
Kızıl Hastalığından Korunma
- Hastalıklı kişilerle temas edilmemelidir,
- Hastanın bütün eşyaları, yatak takımları, yemek takımları dezenfekte edilmeli,
- Hasta çocukların birer hafta aralıklarla üç defa boğaz kültüründe mikrop bulunmadığı anlaşılana kadar okula gitmesi engellenmelidir.
